Laryngektomia to rodzaj zabiegu z zakresu laryngologii, który polega na całkowitym lub częściowym wycięciu krtani. Laryngektomia to chirurgiczna metoda stosowana w terapii raka gardła dolnego lub raka krtani.
Laryngektomia częściowa to usunięcie fragmentu krtani. Tego rodzaju operacje określa się czasem także jako laryngektomie funkcjonalne lub czynnościowe, ponieważ po usunięciu części krtani mogą zostać zachowane jej niektóre funkcje – oddechowa, ochronna i fonacyjna. Jest to możliwe dzięki rekonstrukcji narządu. Wykonywane są różne rodzaje laryngektomii. Jednym z nich jest na przykład endoskopowa chordektomia, która wykonywana jest przez jamę ustną z zastosowaniem mikroskopu. Innym typem laryngektomii jest chordektomia zewnątrzkrtaniowa, którą przeprowadza się z dojścia zewnętrznego. Inne typy operacji to między innymi chordektomia prosta, chordektomia poszerzona, prawie całkowite usunięcie krtani lub laryngektomia nadgłośniowa. Laryngektomia częściowa wykonywana z dojścia zewnętrznego jest poprzedzana wykonaniem tracheotomii.
Laryngektomia całkowita to operacja całkowitej resekcji krtani. W rezultacie pacjent traci możliwość emisji głosu, a droga oddechowa zostaje rozdzielona od drogi pokarmowej. Całkowita laryngektomia to poważna zmiana w życiu chorego, dlatego wykonywana jest w określonych przypadkach, do których należą nawrót raka krtani po przeprowadzonej wcześniej radioterapii, niepowodzenie lub wykluczenie laryngektomii częściowej oraz niektóre rodzaje choroby nowotworowej krtani.
Usunięcie częściowe lub całkowite krtani wymaga właściwej pielęgnacji pacjenta i zmian w jego stylu życia. W wyniku laryngektomii całkowitej skróceniu ulega droga oddechowa, przez co chory oddycha zanieczyszczonym, bardziej suchym i chłodniejszym powietrzem. Ważne jest zatem dbanie o wilgotność powietrza na poziomie około 60%, pacjent musi także zachować ostrożność podczas jedzenia i picia, ponieważ może dojść do poparzenia jamy ustnej oraz przełyku gorącym pokarmem. Oprócz tego mogą pojawić się dolegliwości wynikające z anatomii, takie jak na przykład odkrztuszanie dużej ilości wydzieliny lub nieżytowy przewlekły zanik błony śluzowej jam nosa i zatok przynosowych.
Dużą uciążliwością po operacji usunięcia krtani są problemy z komunikowaniem się. Należy kontrolować nie tylko fizyczny, ale również psychiczny stan pacjenta, który może czuć się odrzucony i popadać w stany depresyjne – ważna jest rehabilitacja społeczna, która pomoże choremu odnaleźć się w rodzinie i społeczeństwie. Chory może jednak nauczyć się mówić dzięki właściwej rehabilitacji foniatrycznej, która umożliwi wykształcenie mowy przełykowej lub porozumiewać się przy pomocy przetoki tchawiczo-przełykowej.